Kako je uopšte došlo do toga da arhitekta koji je skoro cijeli život proveo na rubu egzistencije postane najznačajnija figura u istoriji katalonske prestojnice?
Sveži diplomac Antoni Gaudi, dobio je svoj prvi angažman od strane barselonske uprave 1878. godine. U pitanju je bio dizajn uličnih svetiljki na Kraljevskom trgu i Gradsko vijeće prihvatilo je dva njegova dizajna. Bandere sa teškom mermernom bazom, šest svjetiljki i ornamentom u obliku Merkura, simbola ovog grada, i dan danas stoje u centru Barselone.
Uprkos ranoj podršci, Gradsko vijeće je uskoro postalo glavni neprijatelj Gaudijevog rada, naročito kada je ovaj zagazio na „nekonvencionalnu“ teritoriju. Do prvog neslaganja došlo je 1907. godine kada je Grad odbio Gaudijev prijedlog dizajna za spomenik kralju Džejmsu Prvom. Kako nisu našli bolje rješenje, spomenik nikada nije ni izgrađen.
Međutim, iako Gaudi nije naišao na odobravanje kod Gradske uprave, kod samostalnih ktitora definitivno jeste. Ovo mu je vrijemenom pomoglo da postepeno počne da mijenja lice Barselone. Architectural Digest navodi da je u tom smislu najznačajniji bila njegov odnos sa španskim biznismenom Eusebi Gueljom. Njihova saradnja počela je na projektu enterijera jedne kapele, budući da je Gaudi u svom radu vrlo vješto koristio keramiku i tapiserije. Kasnije je Gaudi za Guelja počeo da radi i veće objekte među kojima su Gueljov paviljon, crkva i, na kraju, slavni park u centru grada koji danas predstavlja nezaobilaznu turističku atrakciju.
Zlatni period stvaralaštva
Neko vrijeme Gaudi je radio neobične kuće i za ostale uspješne ljude iz Barselone. Za brokera Manuela Vicensa i Montanera projektovao je vilu Casa Vicens. Pere Martir Calvet, magnat tekstilne industrije angažovao ga je na famoznom projektu Casa Calvet. Ipak, nijedna od njih po popularnosti danas ne može da se mjeri sa Casa Batllo koju je uradio za inženjera Josepha Battlea.
Pored svog rada na čudnovatim domovima, Gaudi je bio poznat po nesvakidašnjem dizajnu crkvenih objekata kojima je pristupao s velikim nadahnućem. Prvi takvi projekti bili su manastir i škola pod nazivom Teresian College, a potom je za svog nekadašnjeg učitelja dizajnirao crkvu koja nažalost nikad nije realizovana. Ipak, plan za ovu crkvu poslužio je kao inspiracija za projekat koji će uskoro postati Sagrada Familia, jedno od najvećih arhitektonskih čuda u Evropi zbog koje je, među kolegama, Gaudi dobio nezvaničnu titulu „božjeg arhitekte“.
Od osporavanja do slave
Brojni su bili oni koji su u to vrijeme osporavali njegov rad, mada je imao i podršku vizionara kakav je bio Salvador Dali. Zanimljivo je, a danas i pomalo teško zamislivo, da je Gaudi u doba prije smrti živeo gotovo na rubu egzistencije, a da danas veliki procenat građana Barselone zarađuje na konto njegove slave – prodajom suvenira, vođenjem specijalizovanih tura, kao osoblje u pomenutim objektima, galerijama…
Sagrada Familia, njegov magnum opus biće završena 2026. godine na godišnjicu autorove smrti. Najkompleksniji oblici na ovoj građevini biće oblikovani tehnologijom 3D štampe, što će znatno ubrzati gradnju.
Vizionar daleko ispred svog vremena
Antoni Gaudi je uticao na generacije budućih stvaralaca, i po njegovom uzoru započeti su različiti pokreti u umjetnosti, i smatra se ocem katalonskog modernizma. Iako za života nije stekao zasluženu slavu, iz današnje perspektive gledano, jasno je da je bio daleko ispred svog vremena.
Gradnja.rs/eGradnja.ba